Παραβίαση της Υποχρεώσης για την καταβολή της διατροφής. Κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 358 ΠΚ : «Όποιος κακόβουλα παραβιάζει την υποχρέωση διατροφής που την επιβάλει σε αυτόν ο νόμος και έχει αναγνωριστεί, έστω προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο, με τρόπο τέτοιο ώστε ο δικαιούχος να υποστεί στερήσεις ή να αναγκαστεί να δεχτεί την βοήθεια άλλων, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση.».
Σημειωτέον ότι, μετά την αναθεώρηση του ΠΚ (2019), η παραβίαση της δικαστικής αποφάσεως που ρυθμίζει την επικοινωνία του έτερου γονέα με τα ανήλικα τέκνα στο νέο ΠΚ προβλέπεται ως αδίκημα στο α. 169Α ΠΚ, ενώ το α. 358 ΠΚ απειλεί ποινή για τον υπόχρεο σε διατροφή, προστατεύοντας τον δικαιούμενο σε διατροφή από τον κίνδυνο έλλειψης των υλικών μέσων για τη συντήρησή του.
Για την πλήρωση της ειδικής υποστάσεως του α. 358 ΠΚ απαιτείται (α) υφιστάμενη περίπτωση υποχρέωσης διατροφής από το νόμο, (β) η οποία, έστω και προσωρινώς, να έχει αναγνωριστεί με εκτελεστό τίτλο, (γ) κακόβουλη παραβίαση της υποχρέωσης αυτής, (δ) με τον δικαιούχο εξ αυτής της παραβιάσεως να έχει υποστεί στερήσεις ή να αναγκάστηκε να δεχθεί τη βοήθεια άλλων, (ε) με τον δράστη να δρα εκ δόλου.
Ως προς την προϋπόθεση περί της υποχρέωσης διατροφής εκ του νόμου λεκτέον ότι αυτή θα πρέπει να ιδρύεται από το νόμο, ήτοι να εδράζει, είτε από το δεσμό του γάμου μεταξύ των συζύγων, είτε μεταξύ των διαζευγμένων, είτε μεταξύ των συγγενών εξ αίματος κατ’ ευθεία γραμμή ή αδελφών, καθώς και των θετών τέκνων και συγκεκριμένα κατά τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 1390, 1391, 1485-1504 και 1587 ΑΚ, ενώ, όπως έχει νομολογηθεί, δεν αρκεί η υποχρέωση διατροφής να απορρέει από σύμβαση ή από διαθήκη.
Περαιτέρω, η ως άνω υποχρέωση θα πρέπει, όπως λέχθηκε, να έχει αναγνωριστεί, έστω και προσωρινά, με εκτελεστό τίτλο κατά τα οριζόμενα στο α. 904 ΚΠολΔ κ.επ. . Ειδικότερα, αρκεί και απόφαση επί αιτήσεως ασφαλιστικών μέτρων, η οποία διατηρεί την ισχύ της μέχρι να εκδοθεί οριστική απόφαση επί της διατροφής, υπό τον όρο ότι δεν ανεκλήθη ή ότι δεν έχει παύσει αυτοδικαίως να ισχύει λόγω μη εμπρόθεσμης, ήτοι εντός της προθεσμίας των εξήντα (60) ημερών, άσκησης κύριας αγωγής επί της διαφοράς κατ’ αάρθρο 693 ΚΠολΔ.
Ως προς την κακόβουλη παραβίαση εκ μέρους του υπόχρεου θα πρέπει να σημειωθεί ότι αυτός πρέπει να προβεί σε αυτή από κακεντρέχεια, κακότητα και κακή θέληση να στερηθεί ο δικαιούχος τα αναγκαία προς το ζην, μη αρκούσας της λησμόνησης αυτής ή της οικονομικής αδυναμίας αυτού, με την οικονομική δυνατότητα του υπόχρεου να κρίνεται από το επιληφθέν Δικαστήριο με βάση την οικονομική του κατάσταση και την επαγγελματική του δραστηριότητα. Σημειωτέον ότι έχει κριθεί νομολογιακά πως αρκεί ο υπόχρεος να έχει μερική δυνατότητα παροχής για την πλήρωση αυτού του στοιχείου της αντικειμενικής υποστάσεως.
Τέλος, απαιτείται ο δικαιούχος της διατροφής να υπέστη στερήσεις ή να αναγκάστηκε να δεχθεί τη βοήθεια άλλων, έστω και απώτερων υπόχρεων προς διατροφή, συγγενών ή μη. Μάλιστα, οι στερήσεις που υπέστη ο δικαιούχος αναφέρονται σε όλη την έκταση της διατροφής, ήτοι στην τροφή, τη στέγη, την μόρφωση, την ψυχαγωγία κτλ, και όχι μόνο στα απολύτως αναγκαία μέσα συντήρησης. Βοήθεια άλλων συνιστά η παρεχόμενη βοήθεια τρίτων προσώπων, έστω και απώτερων υπόχρεων προς διατροφή, συγγενών, φίλων, αλλά ακόμα και της κρατικής κοινωνικής πρόνοιας ή ιδρυμάτων, με την παρούσα προϋπόθεση να συνιστά εξωτερικό όρο του αξιοποίνου.
Ως προς την πλήρωση της υποκειμενικής υποστάσεως του αδικήματος απαιτείται δόλος, αρκούντος και του ενδεχόμενου, ήτοι δεδηλωμένη παράλειψη του φερόμενου ως υπόχρεου προς διατροφή, κακοβουλία, με αυτόν να συνίσταται στη γνώση και αποδοχή όλων των στοιχείων της αντικειμενικής υπόστασης, περιλαμβάνοντας και τη γνώση της περί διατροφής υποχρέωσης, η οποία είναι αναγνωρισμένη με εκτελεστή απόφαση, χωρίς να απαιτείται και τυπικά επίδοση της αποφάσεως στον υπόχρεο, καθώς επίσης και τη γνώση ότι ο δικαιούχος θα περιέλθει σε στερήσεις ή θα γίνει αποδέκτης της βοήθειας άλλων.
Ο δικηγόρος ποινικολόγος Ιωάννης Μπαρκαγιάννης έχοντας χειριστεί πολυάριθμες σχετικές υποθέσεις διαθέτει τόσο την πείρα, όσο και τη γνώση για την άρτια και αποτελεσματική σας εκπροσώπηση σε υποθέσεις που αφορούν στο αδίκημα της παραβίασης της υποχρέωσης για την καταβολή διατροφής.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Μαργαρίτης, Μ. Μαργαρίτη Α. 2020. ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ: Ερμηνεία-Εφαρμογή. Αθήνα: Π.Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ . 4η έκδοση. σελ. 1025 κ.επ.
