fbpx

Αποζημίωση Κρατουμένων από το Δημόσιο λόγω μετέπειτα αθώωσης τους

Κατά τα οριζόμενα στο α. 535 §1 ΚΠΔ «Έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν από το Δημόσιο αποζημίωση: α) οι προσωρινά κρατηθέντες, που αθωώθηκαν αμετάκλητα με βούλευμα ή απόφαση δικαστηρίου, β) οι κρατηθέντες με καταδικαστική απόφαση, η οποία μετέπειτα εξαφανίσθηκε αμετάκλητα συνεπεία ενδίκου μέσου και γ) οι καταδικασθέντες και κρατηθέντες, που αθωώθηκαν με δικαστική απόφαση ύστερα από επανάληψη της διαδικασίας. Επίσης αποζημίωση δικαιούνται όσα από τα παραπάνω πρόσωπα τιμωρήθηκαν μετέπειτα με ποινή μικρότερης διάρκειας από αυτή που εξέτισαν αρχικά. Αποζημίωση δικαιούνται και οι κρατηθέντες, για τους οποίους στη συνέχεια έπαυσε οριστικά η ποινική δίωξη ή κηρύχθηκε απαράδεκτη με αμετάκλητη απόφαση ή βούλευμα, εφόσον οι λόγοι της οριστικής παύσης ή του απαραδέκτου της ποινικής δίωξης ήταν πρόδηλο ότι συνέτρεχαν κατά τον χρόνο έκδοσης της καταδικαστικής απόφασης ή του παραπεμπτικού βουλεύματος ή η ποινική δίωξη θεωρήθηκε σαν να μη έγινε κατ’ άρθρο 77.».

Συνάμα, δικαιούχοι αποζημιώσεως κατά την §2 του ως άνω άρθρου είναι και όποιοι «κρατήθηκαν λόγω καταδίκης ή κρατήθηκαν προσωρινά […], και αν ακόμη έχουν απαλλαγεί επειδή, μολονότι τέλεσαν την πράξη, δεν τους επιβλήθηκε ποινή για οποιονδήποτε λόγο».

Τέλος, στην §3 του α. 535 ΚΠΔ ορίζεται ότι «σε περίπτωση θανάτου του κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαιούχου πριν την συμπλήρωση της προθεσμίας υποβολής της αίτησης κατά το άρθρο 538, το σχετικό δικαίωμα μπορούν να ασκήσουν οι κληρονόμοι του, κατά το ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας», ενώ, «αν ο κατά τις προηγούμενες παραγράφους δικαιούχος της αποζημίωσης αποβιώσει μετά την υποβολή της αίτησης, η αξίωση μεταβιβάζεται στους κληρονόμους του κατά το ποσοστό της κληρονομικής τους μερίδας, οι οποίοι έχουν δικαίωμα να συμμετέχουν κατά τη συζήτηση».

            Ειδικότερα, δικαιούχοι είναι εκείνοι οι οποίοι στερήθηκαν την προσωπική τους ελευθερία και μετέπειτα απαλλάχθηκαν ή αθωώθηκαν για οποιονδήποτε λόγο, ακόμη και λόγω αμφιβολιών, λόγω έμπρακτης μετάνοιας ή λόγω ελλείψεως καταλογισμού, ανεξαρτήτως εάν η σχετική απόφαση ήταν ομόφωνα απαλλακτική ή εάν υπήρξε ισχυρή μειοψηφία. Παρατηρητέον δε ότι στην παρούσα διάταξη δεν εντάσσεται η περίπτωση κατά την οποία κάποιος κρατείται παρανόμως μετά τη λήξη της ποινής του ή ύστερα από τη συμπλήρωση του ανώτατου ορίου της προσωρινής κρατήσεως οπότε και χωρεί κατάθεση τακτικής αγωγής κατά του Ελληνικού Δημοσίου κατ’ α. 105 ΕισΑΚ (ΣτΕ 2559/2019).

            Μάλιστα, είναι άξιο μνείας ότι στην απόφαση του ΕΔΔΑ για την υπόθεση Σακκόπουλος κατά Ελλάδος (15-01-2004) έγινε δεκτή προσφυγή σύμφωνα με την οποία επιδικάστηκε στον αιτούντα ως αποζημίωση το ποσό των 15.000,00€ για υλική και ηθική βλάβη, η οποία αναγνώρισε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 §1 της ΕΣΔΑ, καθόσον το Εφετείο Αθηνών αρκέστηκε στο σκεπτικό της αποφάσεώς του στην απλή επανάληψη των διατάξεων του α. 533 §2 ΚΠΔ (ήτοι του 535 ΚΠΔ, όπως ισχύει σήμερα) καταλήγοντας στη μη αναγνώριση αποζημιώσεως του αθωωθέντος και προσωρινώς κρατηθέντος, χωρίς όμως η απόφασή του αυτή να περιέχει τη σχετική ειδική και εμπεριστατωμένη αιτιολογία που απαιτούνταν.

Πότε δεν υφίσταται δικαίωμα αποζημιώσεως

Κατ’ α. 536 ΚΠΔ «Το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση για αποζημίωση, αν εκείνος που καταδικάσθηκε ή κρατήθηκε προσωρινά έγινε από πρόθεση παραίτιος της καταδίκης ή της προσωρινής κράτησης.».

Ως από πρόθεση παραίτιος θεωρείτο εκείνος η συμπεριφορά του οποίου συντελεί στην προσωρινή κράτηση ή την καταδίκη του, υπό την έννοια ότι είτε η προσωρινή του κράτηση, είτε η καταδίκη του είναι αποτέλεσμα το οποίο είτε επιδίωξε ο ίδιος ή το αποδέχθηκε ως ενδεχόμενο ή αναγκαίο, απαιτούμενης της ύπαρξης μιας σχέσεως αιτίου και αιτιατού.

Η ρύθμιση του άρθρου 537 ΚΠΔ

Με τη διάταξη του α. 537 ΚΠΔ καθιερώνεται αυτοτελής αξίωση αποζημιώσεως εκείνων έναντι των οποίων ο αθωωθείς είχε σύμφωνα με το νόμο, ήτοι κατά τα οριζόμενα στον ΑΚ (Αστικό Κώδικα) υποχρέωση διατροφής.

Ο δικηγόρος ποινικολόγος Ιωάννης Μπαρκαγιάννης έχοντας άρτια νομική κατάρτιση και με ορθή δικονομική μεταχείριση αναλαμβάνει την εκπροσώπησή σας για την υποβολή και εκδίκαση σχετικών αιτήσεων αποζημίωσης κατά την εισαγωγή τους στο καθ’ ύλην αρμόδιο Δικαστήριο ή Δικαστικό Συμβούλιο.

Βιβλιογραφία

Φράγκος Κ. 2020. ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ (Ν. 4620/2019 και Ν.4637/2019) – Κατ’ άρθρο Ερμηνεία & Νομολογία Αρείου Πάγου. Αθήνα-Θεσσαλονίκη: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΑΚΚΟΥΛΑ. σελ. 2108 κ. επ.

    Σχετικά Άρθρα

    Καλέστε μας