Στην ελληνική ποινική δικονομία, η δυνατότητα άσκησης έφεσης και αναίρεσης συνιστά ένα θεμελιώδες νομικό δικαίωμα που παρέχεται τόσο στον κατηγορούμενο όσο και στον εισαγγελέα ή τον πολιτικώς ενάγοντα. Η άσκηση αυτών των ενδίκων μέσων εξασφαλίζει ότι η απονομή της δικαιοσύνης γίνεται με πληρότητα, διαφάνεια και χωρίς νομικά ή ουσιαστικά σφάλματα.
Έφεση – Πότε και από ποιον ασκείται
Η έφεση προβλέπεται στα άρθρα 489 έως 502 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας. Πρόκειται για ένδικο μέσο που επιτρέπει την ουσιαστική επανεξέταση της υπόθεσης από δικαστήριο ανώτερου βαθμού (π.χ. Εφετείο).
Δικαίωμα άσκησης έφεσης έχουν:
• Ο κατηγορούμενος, σύμφωνα με το άρθρο 473 §1 ΚΠΔ, εντός δέκα (10) ημερών από την επίδοση της απόφασης. Αν δεν παρίστατο κατά την απαγγελία και διαμένει στην αλλοδαπή ή η διαμονή του είναι άγνωστη, η προθεσμία επεκτείνεται σε τριάντα (30) ημέρες.
• Ο εισαγγελέας, με βάση το άρθρο 486 §1 ΚΠΔ, εντός τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της απόφασης.
• Ο πολιτικώς ενάγων, για λόγους αποζημίωσης, εφόσον παραστάθηκε νομίμως κατά την κύρια διαδικασία.
Η έφεση αφορά καταδικαστικές αποφάσεις, αθωωτικές αποφάσεις όταν ο εισαγγελέας διαφωνεί, αλλά και κάθε απόφαση που περιλαμβάνει προσωπικές ή πραγματικές ελλείψεις αιτιολογίας.
Διαδικασία στο Εφετείο
Το δευτεροβάθμιο δικαστήριο εξετάζει εκ νέου όλα τα αποδεικτικά μέσα, μάρτυρες, καταθέσεις και έγγραφα. Ο κατηγορούμενος έχει τη δυνατότητα να επικαλεστεί νέα στοιχεία, ενώ ο συνήγορος υπεράσπισης ή υποστήριξης κατηγορίας παρουσιάζει εκ νέου επιχειρήματα.
Αναίρεση – Νομικός έλεγχος στον Άρειο Πάγο
Η αναίρεση προβλέπεται στα άρθρα 505 έως 515 ΚΠΔ και ασκείται κατά τελεσίδικης απόφασης. Δεν αφορά την ουσία της υπόθεσης αλλά τον νομικό έλεγχο για τυχόν παραβίαση κανόνων δικαίου ή δικονομικών διατάξεων.
Την αναίρεση μπορούν να ασκήσουν:
• Ο κατηγορούμενος, εντός είκοσι (20) ημερών από την καταχώριση της απόφασης στο ειδικό βιβλίο της γραμματείας (άρθρο 473 §2 ΚΠΔ). Αν κρατείται, η προθεσμία είναι εξήντα (60) ημέρες (άρθρο 473 §3 ΚΠΔ).
• Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν παραγγελίας (άρθρο 507 ΚΠΔ), εντός τριάντα (30) ημερών από την έκδοση της απόφασης.
• Ο πολιτικώς ενάγων, υπό περιορισμούς, για συγκεκριμένα νομικά ζητήματα.
Λόγοι Αναίρεσης – Άρθρο 510 ΚΠΔ
Ο Άρειος Πάγος μπορεί να αναιρέσει μια απόφαση εάν:
1. Υπήρξε παραβίαση ουσιώδους δικονομικής διάταξης, ιδίως εκείνων του άρθρου 171 ΚΠΔ (π.χ. παραβίαση του δικαιώματος ακρόασης, μη νομίμως συγκροτημένο δικαστήριο, παραβίαση δημοσιότητας δίκης κ.ά.)
2. Η απόφαση στερείται ειδικής και εμπεριστατωμένης αιτιολογίας, κατά παράβαση των άρθρων 139 και 510 §1 στοιχ. Δ’ ΚΠΔ, και του άρθρου 93 §3 του Συντάγματος.
3. Υπάρχει εσφαλμένη ερμηνεία ή εφαρμογή του ποινικού νόμου, είτε ως προς τα στοιχεία της αντικειμενικής ή υποκειμενικής υπόστασης είτε ως προς τις επιβαρυντικές περιστάσεις.
4. Παρουσιάστηκε υπέρβαση εξουσίας, όταν το δικαστήριο αποφάσισε για ζήτημα εκτός της καθ’ ύλην ή κατά τόπον αρμοδιότητάς του (άρθρο 510 §1 στοιχ. Η’ ΚΠΔ).
5. Απορρίφθηκε αδίκως έφεση ως απαράδεκτη, ενώ πληρούνταν οι προϋποθέσεις (άρθρο 510 §1 στοιχ. Ζ’ ΚΠΔ).
Διαφορές Έφεσης – Αναίρεσης
Η έφεση επιτρέπει νέα δίκη για επανεξέταση όλων των στοιχείων (μαρτυρικά, έγγραφα, αποδεικτικά), ενώ η αναίρεση εστιάζει μόνο σε νομικές πλημμέλειες και δικονομικές παραβάσεις. Η έφεση ασκείται μετά από την πρωτόδικη απόφαση, η αναίρεση μόνο επί τελεσίδικης. Το αποτέλεσμα της αναίρεσης μπορεί να είναι η αναπομπή της υπόθεσης ή η επιβεβαίωση της απόφασης.
Γιατί να επιλέξετε τον Ιωάννη Μπαρκαγιάννη
Το Δικηγορικό Γραφείο Μπαρκαγιάννη Ιωάννη και Συνεργατών, με εμπειρία εκατοντάδων ποινικών δικών, είναι σε θέση να αναλάβει με υπευθυνότητα και τεκμηρίωση την υπεράσπισή σας είτε στο Εφετείο είτε στον Άρειο Πάγο. Παρέχουμε:
• Ανάλυση και μελέτη της απόφασης για εντοπισμό σφαλμάτων
• Σύνταξη εμπεριστατωμένου δικογράφου έφεσης ή αναίρεσης
• Εκπροσώπηση στο Εφετείο ή στον Άρειο Πάγο
• Νομική στήριξη θυμάτων και κατηγορουμένων σε κάθε στάδιο
Επικοινωνήστε Σήμερα:
• Διεύθυνση: Βαρατάση 2, Γκύζη, Αθήνα
• Τηλέφωνο: 2106430488
• Email: info@barkagiannis.gr
• Instagram: @giannis_barkagiannis
• Facebook: Δικηγορικό Γραφείο Μπαρκαγιάννη Ιωάννη και Συνεργατών
• YouTube: Giannis Barkagiannis
