Παραμέληση Ανηλίκου και Ποινικές Συνέπειες για τους Γονείς

Η προστασία των ανηλίκων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για το νομικό σύστημα της Ελλάδας, με το θεσμικό πλαίσιο να γίνεται ολοένα και πιο αυστηρό για την παραμέληση ανηλίκων. Η αδιαφορία των γονέων ή κηδεμόνων ως προς την ανατροφή, την εκπαίδευση, τη διατροφή και την ασφάλεια των παιδιών τους μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές νομικές συνέπειες, συμπεριλαμβανομένων ποινικών κυρώσεων και αφαίρεσης επιμέλειας.

Με τις νέες νομοθετικές αλλαγές του 2025, ενισχύθηκε η ποινική ευθύνη των γονέων, ενώ προστέθηκαν αυστηρότερα μέτρα προστασίας για τα παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο. Σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τον νομικό ορισμό της παραμέλησης ανηλίκου, τις κατηγορίες παραμέλησης, τις ποινικές συνέπειες που αντιμετωπίζουν οι γονείς και τα δικαιώματα των παιδιών.

Τι Είναι η Παραμέληση Ανηλίκου; Ορισμός και Κατηγορίες

Η παραμέληση ανηλίκου ορίζεται ως η αδυναμία ή η άρνηση των γονέων ή των νόμιμων κηδεμόνων να παράσχουν την αναγκαία φροντίδα, επιτήρηση και στήριξη σε ένα παιδί. Αυτό μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους, οι οποίοι κατατάσσονται στις παρακάτω βασικές κατηγορίες:

1. Σωματική Παραμέληση

Περιλαμβάνει την αδυναμία των γονέων να παρέχουν στο παιδί τα απαραίτητα για τη διαβίωσή του, όπως:

• Επαρκής τροφή και καθαρό νερό

• Κατάλληλη ένδυση για τις καιρικές συνθήκες

• Κατάλληλη και ασφαλή στέγαση

• Ιατρική περίθαλψη και εμβολιασμούς

2. Εκπαιδευτική Παραμέληση

Οι γονείς έχουν νομική υποχρέωση να διασφαλίζουν ότι το παιδί παρακολουθεί το σχολείο. Η εκπαιδευτική παραμέληση αφορά:

• Την αδιαφορία για τη σχολική φοίτηση και την πρόοδο του παιδιού

• Τη μη εγγραφή σε σχολική μονάδα

• Την επαναλαμβανόμενη απουσία από το σχολείο χωρίς αιτιολογία

3. Συναισθηματική και Ψυχολογική Παραμέληση

Συμβαίνει όταν οι γονείς ή οι κηδεμόνες αδιαφορούν για τη συναισθηματική και ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού, όπως:

• Συστηματική αδιαφορία ή απόρριψη

• Έλλειψη συναισθηματικής στήριξης

• Παρουσία συνεχούς έντασης ή κακομεταχείρισης στο οικογενειακό περιβάλλον

4. Ιατρική Παραμέληση

Όταν οι γονείς ή κηδεμόνες δεν παρέχουν την απαιτούμενη ιατρική περίθαλψη, όπως:

• Μη παροχή απαραίτητων φαρμάκων ή θεραπειών

• Άρνηση ιατρικών εξετάσεων για σοβαρές παθήσεις

• Αδιαφορία για τη σωματική ή ψυχική υγεία του παιδιού

Πότε Θεωρείται Ποινικό Αδίκημα η Παραμέληση Ανηλίκου;

Σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα (άρθρο 360 ΠΚ), η παραμέληση ανηλίκου θεωρείται ποινικό αδίκημα και τιμωρείται με φυλάκιση. Συγκεκριμένα:

• Όταν ένας γονέας παραλείπει να αποτρέψει το ανήλικο τέκνο του από την τέλεση αξιόποινης πράξης, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα έτος.

• Αν ο υπαίτιος είναι γονέας ή κηδεμόνας, η ποινή μπορεί να αυξηθεί έως δύο έτη.

• Εάν η παραμέληση οδηγεί σε σοβαρό κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία του παιδιού, προβλέπεται φυλάκιση από έξι μήνες έως τρία έτη, ενώ σε περιπτώσεις βαριάς σωματικής ή ψυχικής βλάβης, η ποινή μπορεί να φτάσει τα δέκα έτη.

Νέες Νομοθετικές Αλλαγές 2025

Οι πρόσφατες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα αυστηροποίησαν το πλαίσιο προστασίας των ανηλίκων:

• Αύξηση των ποινών για τους γονείς που παραμελούν συστηματικά την εποπτεία των παιδιών τους.

• Νομική ευθύνη για τρίτους (όπως σχολικές αρχές ή κοινωνικές υπηρεσίες) που δεν αναφέρουν περιπτώσεις παραμέλησης.

• Ενίσχυση των αρμοδιοτήτων της Εισαγγελίας Ανηλίκων για άμεσες παρεμβάσεις σε καταγγελίες κακοποίησης ή παραμέλησης.

Συνέπειες για τους Γονείς και Δικαιώματα του Παιδιού

Οι νομικές συνέπειες για τους γονείς που παραμελούν τα παιδιά τους περιλαμβάνουν:

• Αφαίρεση επιμέλειας: Σε σοβαρές περιπτώσεις, το δικαστήριο μπορεί να αφαιρέσει την επιμέλεια και να την αναθέσει σε κοινωνικές υπηρεσίες ή ανάδοχες οικογένειες.

• Υποχρεωτικά μαθήματα γονεϊκότητας: Σε ελαφρύτερες περιπτώσεις, οι γονείς υποχρεώνονται να παρακολουθήσουν ειδικά σεμινάρια.

• Κοινωνική εποπτεία: Οι υπηρεσίες πρόνοιας μπορούν να επιβλέπουν την οικογένεια για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.

Δικαιώματα του Παιδιού

• Πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες και νομική προστασία.

• Υποστήριξη από ψυχολόγους και κοινωνικούς λειτουργούς.

• Δυνατότητα υποβολής καταγγελίας σε αρμόδιες αρχές ή στην Εισαγγελία Ανηλίκων.

Δικηγορικό Γραφείο Μπαρκαγιάννη – Εξειδίκευση στο Οικογενειακό Δίκαιο

Το Δικηγορικό Γραφείο Μπαρκαγιάννη εξειδικεύεται σε υποθέσεις οικογενειακού δικαίου, παρέχοντας νομική εκπροσώπηση και συμβουλές για θέματα επιμέλειας, παραμέλησης ανηλίκων και γονεϊκών δικαιωμάτων.