Η χρήση βίας συνιστά ένα αποτρόπαιο κοινωνικό φαινόμενο και εκδηλώνεται με συμπεριφορά κάποιου, η οποία αποσκοπεί στον εξαναγκασμό του έτερου προσώπου – θύματος σε ορισμένη συμπεριφορά ή πράξη, η οποία δεν αποτελεί προϊόν αυτόνομης προσωπικής του βούλησης, καθώς και στην εγκαθίδρυση ή διατήρηση της εξουσίας και του ελέγχου επί αυτού. Θα πρέπει δε να σημειωθεί ότι η εννοιολογική προσέγγιση του όρου «βία» ποικίλλει και εκτείνεται πρακτικώς από ένα απλό χτύπημα, χαστούκι ή έναν ελαφρύ ξυλοδαρμό του θύματος, την αποστολή απειλητικών μηνυμάτων ή εν γένει την εξαπόλυση απειλών έως και τον εξαναγκασμό του σε γενετήσια πράξη, τον βιασμό του ή την επίθεση εναντίον του με τη χρήση θανατηφόρων όπλων.
Οι κύριες εκδηλώσεις του όρου «βία» περιλαμβάνουν τα εξής είδη: τη λεκτική βία, την ψυχολογική βία, τη σωματική βία, τη σεξουαλική βία, τη συναισθηματική βία, την πολιτιστική βία, την πνευματική ή θρησκευτική βία, την οικονομική βία και την παραμέληση.
Σημειωτέον δε ότι η χρήση σωματικής ή ψυχολογικής βίας ως φαινόμενο παθογένειας της κοινωνίας μας συναντάται και στα πλαίσια του στενού οικογενειακού κύκλου, οπότε και γίνεται λόγος για «ενδοοικογενειακή βία», με αυτήν να προστατεύεται ειδικώς δυνάμει του ν.3500/2006 και να συνίσταται τόσο στις φυσικές (σωματικές) επιθέσεις, όσο και σε άλλες βλαπτικές συμπεριφορές, όπως είναι η ψυχολογική και η συναισθηματική κακομεταχείριση του παθόντος, η οικονομική αποστέρηση, η οικιακή αιχμαλωσία, καθώς και σε απειλές εναντίον της οικογένειας, στην πρόκληση ψυχικού πόνου, αλλά και σε συγκρουσιακές καταστάσεις όπως λ.χ. η σεξουαλική παρενόχληση, η ομηρία, ο εκφοβισμός και οι απειλές άσκησης βίας, οι οποίες αποκτούν προοδευτικά ενδημική υφή, τόσο στο πλαίσιο της οικογένειας, όσο και στο πλαίσιο μιας ερωτικής σχέσης
Σωματική βία
Η σωματική βία είναι η άμεση άσκηση φυσικής δύναμης προς άρση πραγματικής ή τεκμαιρόμενης αντίστασης. Η ως άνω δεν είναι αναγκαίο να είναι ακαταμάχητη, αλλά υφίσταται κι εάν ο καθ’ ου η βία μπορεί να προσφύγει στην αρχή ή να την αποφύγει με φυγή. Νοείται δε και ως vis absoluta (σωματική βία) και ως vis compulsiva (ψυχολογική βία). Σωματική βία είναι ο άμεσος καταναγκασμός συμπεριφοράς, όπου καθίσταται τελείως αδύνατος ο σχηματισμός της βούλησης ή η πραγματοποίηση υπάρχουσας βούλησης με τον παραμερισμό των εξωτερικών της προϋποθέσεων λ.χ. με σύλληψη, νάρκωση, εκδίωξη δια της βίας από την κατοικία, ενώ η τελευταία είναι ο εξαναγκασμός που πραγματώνεται, όχι με τον εξωτερικό αποκλεισμό εναλλακτικών δυνητικών συμπεριφορών, αλλά με την επιβολή στο θύμα ορισμένης συμπεριφοράς, μέσω απειλούμενου παρόντος κακού.
Οι ως άνω μορφές βίας, μάλιστα, μπορούν να ασκηθούν και μέσω τρίτου προσώπου, ενώ επίσης και δια παραλείψεως εκ μέρους του δράστη κατ’ α.15 ΠΚ λ.χ. με την μη παροχή τροφής σε ανίκανο να επιμεληθεί τον εαυτό του.
Συναισθηματική βία
Η μορφή αυτή βίας εκδηλώνεται μέσω απειλών, καθώς και μέσω υποτιμητικών σχολίων προς το πρόσωπο του θύματος, τα οποία συνιστούν προσβολή της προσωπικότητάς του, επιτυγχάνοντας τον υποβιβασμό του, καταρρακώνοντας την αυτοεκτίμησή του και υπονομεύοντας συγχρόνως και την ψυχική του υγεία.
Ενδοοικογενειακή βία
Ως ενδοοικογενειακή βία κατά τα οριζόμενα στο ν. 3500/2006 λογίζεται η τέλεση αξιόποινης πράξης σε βάρος μέλους οικογένειας, σύμφωνα με τα άρθρα 6, 7, 8 και 9 του παρόντος και τα άρθρα 299 και 311 του Ποινικού Κώδικα. Ειδικότερα, ως ενδοοικογενειακή βία νοείται η σωματική βλάβη σε βάρος μέλους της οικογένειας, η παράνομη βία και η απειλή στο πλαίσιο της οικογένειας, ο βιασμός και η κατάχρηση σε ασέλγεια και η προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, οι οποίες τελούνται μέσα στον πυρήνα της οικογένειας, την οποία κατ’ α.1 §2α του ν.3500/2006 αποτελούν οι σύζυγοι ή οι γονείς και οι συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας καθώς και τα εξ υιοθεσίας τέκνα τους.
Λεκτική βία – Οικονομική βία – Παραμέληση
Η λεκτική βία εμφανίζεται υπό τη μορφή χρήσης είτε γραπτού είτε προφορικού λόγου, με τον προκαλείται βλάβη σε έτερο πρόσωπο-θύμα, καθότι μέσω αυτής του προκαλείται δυσφορία λόγω της προσβολής, της υποτίμησης και του υποβιβασμού που υφίσταται, ενώ η ανωτέρω είναι στενά συνδεδεμένη και με τη συναισθηματική βία. Συνάμα, η οικονομική εκμετάλλευση ενός ατόμου συνιστά μια μορφή εκδήλωσης βίας, η οποία λαμβάνει χώρα με τον έλεγχο ή την κατάχρηση των οικονομικών πόρων ενός ατόμου, με ή χωρίς την συγκατάθεσή του, ενώ η παραμέληση συνίσταται σε ελλιπή ή πλήρη απουσία φροντίδας ενός ατόμου, το οποίο τελεί υπό την νομική ευθύνη του δράστη.
Ο δικηγόρος ποινικολόγος Γιάννης Μπαρκαγιάννης διαθέτει τη γνώση και την εμπειρία προκειμένου να αναλάβει με την απαιτούμενη διακριτικότητα και νομική κατάρτιση την υπόθεσή σας.
