(αρθ. 337 ΠΚ)
Το 19ο κεφάλαιο του Ειδικού Μέρους του Ποινικού Κώδικα (ΠΚ) τιτλοφορεί «Εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και εγκλήματα οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής». Ο ΠΚ εκλαμβάνει ως έγκλημα κατά της γενετήσιας ελευθερίας κάθε κάμψη της βούλησης του προσώπου στο πεδίο της γενετήσιας αυτοδιάθεσης η οποία αφορά στην εκ μέρους του διενέργεια ή ανοχή γενετήσιας πράξης.
Θα πρέπει να αναφερθεί ότι με την αναθεώρηση του ΠΚ επήλθαν ουσιώδεις αλλαγές και σε ότι αφορά στην προστασία της ανηλικότητας.
Ως προς την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας κατ’ άρθρο 337
«1. Όποιος με χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα, με προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις, με γενετήσιες πράξεις που τελούνται ενώπιον άλλου ή με επίδειξη των γεννητικών του οργάνων, προσβάλλει βάναυσα την τιμή άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση έως ένα (1) έτος ή χρηματική ποινή. Για την ποινική δίωξη απαιτείται έγκληση, εκτός αν ο παθών είναι ανήλικος.
- Με φυλάκιση έως δύο (2) έτη ή χρηματική ποινή τιμωρείται η πράξη της προηγουμένης παραγράφου, αν ο παθών είναι νεότερος των δώδεκα (12) ετών.
- Ενήλικος, ο οποίος μέσω διαδικτύου ή άλλων μέσων ή τεχνολογιών πληροφορικής αποκτά επαφή με πρόσωπο που δεν συμπλήρωσε τα δέκα πέντε (15) έτη και με χειρονομίες ή προτάσεις, προσβάλλει την τιμή του ανηλίκου στο πεδίο της γενετήσιας ζωής του, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον δύο (2) ετών. Αν επακολούθησε συνάντηση ο ενήλικος τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών.
- Όποιος προβαίνει σε χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα ή διατυπώνει προτάσεις για τέλεση γενετήσιων πράξεων σε πρόσωπο που εξαρτάται εργασιακά από αυτόν ή εκμεταλλευόμενος τη θέση προσώπου που έχει ενταχθεί σε διαδικασία αναζήτησης θέσης εργασίας, τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία (3) έτη.».
Πρόκειται για υπαλλακτικώς μικτό έγκλημα και για την πλήρωση της αντικειμενικής υπόστασης του αδικήματος απαιτείται, αναφορικά με την παρ. 1, ο δράστης να προβεί σε χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα, σε προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις, γενετήσιες πράξεις ενώπιον τρίτου ή επίδειξη των γεννητικών του οργάνων.
Ο όρος «γενετήσια πράξη» συνίσταται στην τέλεση συνουσίας ή ίσης βαρύτητας πράξεων, που προσβάλλουν αντικειμενικά το αίσθημα αιδούς και υποκειμενικά αποσκοπούν στην ικανοποίηση ή διέγερση του θύτη.
Προς διάκριση από τον ανωτέρω ορισμό, ως «χειρονομίες γενετήσιου χαρακτήρα» νοούνται, οι ελαφρότερες ερωτικές πράξεις, ήσσονος βαρύτητας, οι οποίες σε κάθε περίπτωση απαιτείται να τελούνται σε σωματική επαφή με το θύμα (π.χ. ψαύσεις, θωπείες), ενώ ως «προτάσεις που αφορούν γενετήσιες πράξεις» νοούνται οι χειρονομίες που εκφράζονται ρητά ή έμμεσα και υπονοούν ή καταδεικνύουν σε τέλεση γενετήσιων πράξεων χωρίς να προϋποθέτουν σωματική επαφή, αλλά σε κάθε περίπτωση προσβάλλουν την γενετήσια αξιοπρέπεια του ατόμου.
Υπάρχει δηλαδή διάκριση μεταξύ των ανωτέρω εννοιών, εκ των οποίων οι δύο τελευταίες δεν φτάνουν στο σημείο τέλεσης γενετήσιας πράξης, η οποία όπως ήδη αναφέρθηκε συνίσταται στην τέλεση συνουσίας ή ίσης βαρύτητας πράξεων και αν πρόκειται για τέλεση γενετήσιων πράξεων απαιτείται από το νόμο να πραγματοποιούνται ενώπιον τρίτου, του οποίου και η γενετήσια αξιοπρέπεια θίγεται.
Δέον να αναφερθεί ότι πρόκειται για αυτεπαγγέλτως διωκόμενο έγκλημα, άρα δεν απαιτείται έγκληση, όταν ο παθών είναι ανήλικος.
Στην παρ. 3 του ως άνω άρθρου ο νομοθέτης θεώρησε αναγκαία την επέκταση της προστασίας των ανηλίκων από την προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειας, που εκδηλώνεται με τη χρήση σύγχρονων μορφών τεχνολογιών πληροφορικής (π.χ. τηλεφωνικά μηνύματα). Η επιλογή αυτή γίνεται λόγω της φύσης του αδικήματος και της επικινδυνότητας, που ενέχει το διαδίκτυο μέσω της «επαφής» σε ζωντανό χρόνο και της δυνατότητας απόκρυψης της ταυτότητας. Επομένως, οι παραδοσιακοί μέθοδοι επικοινωνίας (τηλέφωνο, αλληλογραφία) δεν εμπίπτουν στην εν λόγω παράγραφο.
Απαραίτητη προϋπόθεση ο δράστης να είναι ενήλικος, ήτοι να έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του και η πράξη του να στρέφεται κατά προσώπου, που δεν έχει συμπληρώσει το 15ο έτος της ηλικίας του. Προκειμένου να αποκτηθεί επαφή απαιτείται πλην της προσέγγισης του ανηλίκου από τον θύτη, ο ανήλικος να ανταποκριθεί. Η συναίνεση ή η τυχόν πρωτοβουλία ή πρόκληση του ανηλίκου είναι αδιάφορη και δεν αίρει τον άδικο χαρακτήρα της πράξης. Βασικό ρόλο διαδραματίζει το γεγονός ότι η πράξη συνιστά αντικειμενική προσβολή, ασχέτως πως εκλαμβάνεται αυτή από τον ανήλικο. Διαφοροποίηση από την παρ. 1 εντοπίζεται στο γεγονός ότι εν προκειμένω, η προσβολή δεν απαιτείται να είναι «βάναυση», αλλά αρκεί οιασδήποτε έντασης προσβολή.
Επαύξηση του αξιοποίνου επέρχεται όταν έπειτα της επαφής με τη χρήση τεχνολογικών μέσων ακολουθεί και δια ζώσης συνάντηση μεταξύ θύτη και θύματος. Όπου συνάντηση θεωρείται η προγραμματισμένη συνύπαρξη σε συγκεκριμένο χώρο και χρόνο.
Στην παρ. 4 τυποποιείται το αδίκημα της προσβολής της γενετήσιας αξιοπρέπειας στον εργασιακό χώρο, όταν τελείται εις βάρος ατόμου που εξαρτάται εργασιακά ή που έχει ενταχθεί σε διαδικασία αναζήτησης θέσης εργασίας, από άτομο εκμεταλλευόμενο τη θέση του. Αφορά δηλαδή σε σχέση μεταξύ εργοδότη και εργαζομένου.
Όσον αφορά την υποκειμενική του υπόσταση για την τέλεση του ανωτέρω αδικήματος απαιτείται δόλος ακόμη και ενδεχόμενος για όλα τα ανωτέρω στοιχεία. Ειδικότερα, για την παρ. 3 η ύπαρξη ενδεχόμενου δόλου καταφάσκεται στις περιπτώσεις που ο δράστης αποδέχεται ότι με τις πράξεις του ότι ενδέχεται να θιχτεί η γενετήσια αξιοπρέπεια του ανηλίκου, ακόμη και αν αμφιβάλλει ή αδιαφορεί για την ηλικία του θύματος.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.crimetimes.gr/egklimata-kata-tis-genetisias-elefthe/#_ftn28
Συνοπτική Ερμηνεία Ποινικού Κώδικα – Μετά τις αλλαγές του Ν. 5090/2024, Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Ομ. Καθηγητής Νομικής Σχολής ΔΠΘ, 3η Έκδοση, 2024, Νομική Βιβλιοθήκη
