(α. 370Β ΠΚ)
Η ποινικοποίηση της πρόσβασης σε σύστημα πληροφοριών ή ηλεκτρονικά δεδομένα, ανεξαρτήτου επέλευσης ζημίας, αναδεικνύει την ανάγκη για αυξημένη προστασία από τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και την αυξημένη ανάγκη προστασίας των δεδομένων, προκειμένου να μην καθίστανται ευκόλως προσβάσιμα. Στο α. 370Β ΠΚ προβλέπεται ως εξής :
«1. Όποιος κατά παράβαση μέτρου προστασίας και χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση σε μέρος ή στο σύνολο συστήματος πληροφοριών ή σε ηλεκτρονικά δεδομένα τιμωρείται με φυλάκιση έως δύο έτη ή χρηματική ποινή. Σε ιδιαίτερα ελαφρές περιπτώσεις η πράξη μένει ατιμώρητη.
- Αν ο δράστης είναι στην υπηρεσία του νόμιμου κατόχου του συστήματος πληροφοριών ή των δεδομένων, η πράξη της προηγούμενης παραγράφου τιμωρείται μόνο αν απαγορεύεται ρητά από εσωτερικό κανονισμό ή από έγγραφη απόφαση του κατόχου ή αρμόδιου υπαλλήλου του.
- Αν η πράξη της παραγράφου 1 αναφέρεται σε επιστημονικά ή επαγγελματικά απόρρητα επιχείρησης του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα τιμωρείται με φυλάκιση έως τρία έτη ή χρηματική ποινή.
- Αν ο δράστης είναι στην υπηρεσία του νόμιμου κατόχου των στοιχείων καθώς και αν το απόρρητο είναι ιδιαίτερα μεγάλης οικονομικής αξίας, επιβάλλεται φυλάκιση και χρηματική ποινή.
- Για την ποινική δίωξη των πράξεων των παραγράφων 1 και 4 απαιτείται έγκληση.»
Η ανωτέρω διάταξη αποσκοπεί στην προστασία των ηλεκτρονικών δεδομένων, του πληροφοριακού δηλαδή συστήματος και των δεδομένων του και της πνευματικής ιδιοκτησίας.
Για τις πράξεις που τυποποιούνται στις παρ. 1 και 3 πρόκειται για κοινό έγκλημα, ενώ στις παρ. 2 και 4, απαιτείται στο πρόσωπο του δράστη συγκεκριμένη ιδιότητα, καθιστώντας το ιδιαίτερο έγκλημα. Στην παρ. 2 μάλιστα το αδίκημα τιμωρείται εφόσον οι ενέργειες στις οποίες προβαίνει ο δράστης απαγορεύονται ρητά από το εκάστοτε εσωτερικό σύστημα πολιτικής ασφαλείας.
Όσον αφορά τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης τυποποιούνται ως εξής :
Σύστημα πληροφοριών, όπως ορίζεται στο α. 13 στοιχ. στ’ ΠΚ είναι «Πληροφοριακό σύστημα είναι συσκευή ή ομάδα διασυνδεδεμένων ή σχετικών μεταξύ τους συσκευών, εκ των οποίων μία ή περισσότερες εκτελούν, σύμφωνα με ένα πρόγραμμα, αυτόματη επεξεργασία ψηφιακών δεδομένων, καθώς και τα ψηφιακά δεδομένα που αποθηκεύονται, αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας, ανακτώνται ή διαβιβάζονται από την εν λόγω συσκευή ή την ομάδα συσκευών με σκοπό τη λειτουργία, τη χρήση, την προστασία και τη συντήρηση των συσκευών αυτών». Αποσκοπεί στην κάλυψη τόσο των ανεπτυγμένων μορφών τεχνολογίας όσο και των αναπτυσσόμενων και αφορά τη συσκευή καθώς και τα δεδομένα τα οποία υφίστανται επεξεργασία μέσω αυτής.
Ηλεκτρονικά δεδομένα, σύμφωνα με το α. 13 στοιχ. ζ είναι «Ψηφιακά δεδομένα είναι η παρουσίαση γεγονότων, πληροφοριών ή εννοιών σε μορφή κατάλληλη προς επεξεργασία από πληροφοριακό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου προγράμματος που παρέχει τη δυνατότητα στο πληροφοριακό σύστημα να εκτελέσει μια λειτουργία». Σκοπός είναι η προστασία των δεδομένων που αποθηκεύονται στην κύρια μνήμη του ηλεκτρονικού υπολογιστή καθώς και αυτών που αποθηκεύονται σε περιφερειακή μνήμη. Στο προστατευτικό πεδίο δεν εντάσσονται μόνο οι υπολογιστές αλλά και κάθε είδους συσκευή ακόμα και μελλοντική, η οποία δύναται να συνδεθεί στο διαδίκτυο και προσφέρει παρόμοια λειτουργία.
Τελείται με τους εξής τρόπους :
- «Κατά παράβαση μέτρου προστασίας και χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση σε μέρος ή στο σύνολο συστήματος πληροφοριών» : ως μέτρα προστασίας θεωρούνται εκείνα που λαμβάνει ο εκάστοτε κάτοχος των πληροφοριών, ενώ με την φράση «χωρίς δικαίωμα» νοείται η ανυπαρξία θεμελίωσης δικαιώματος βάση νόμου ή ως κάτοχου αυτών των πληροφοριών ή λόγω συναίνεσης του δικαιούχου των πληροφοριών. Ως πρόσβαση θεωρείται η απλή είσοδος στο σύστημα χωρίς να απαιτείται τυχόν επεξεργασία, αντιγραφή ή χρήση των πληροφοριών. Η γνώση ή η κατοχύρωση κατοχής επ’ αυτών δεν είναι προαπαιτούμενο, ώστε να θεωρηθεί τετελεσμένο το αδίκημα. Η μέθοδος πρόσβασης είναι αδιάφορη, ενώ δεν είναι αναγκαίο να γίνεται κακόβουλα, η παρανομία στοιχειοθετείται ανεξαρτήτως.
- «Κατά παράβαση μέτρου προστασίας και χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση σε ηλεκτρονικά δεδομένα» : ισχύουν όσα ήδη αναφέρθηκαν ανωτέρω, πλέον του στοιχείου ότι πρόκειται για παράκαμψη των συστημάτων ασφαλείας με απατηλά μέσα και κατ’ αυτόν τον τρόπο απόκτηση πρόσβασης στα ηλεκτρονικά δεδομένα.
- «Κατά παράβαση μέτρου προστασίας και χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση σε επιστημονικά ή επαγγελματικά απόρρητα επιχείρησης του δημόσιου ή ιδιωτικού τομέα» : ο φορέας του δικαιώματος προστασίας είναι αυτός που επιλέγει και ορίζει τι επιθυμεί να προστατεύσει αρκεί να εμπίπτει στην έννοια των επιστημονικών ή επαγγελματικών απορρήτων. Ως επιστημονικό απόρρητο λογίζονται οι γνώσεις που σχετίζονται με ένα γνωστικό αντικείμενο και πρέπει να είναι απόρρητες και προσβάσιμες μόνο για τον κάτοχο τους μέχρι τη στιγμή που αυτός θα αποφασίσει να τις δημοσιεύσει, ενώ ως επαγγελματικό απόρρητο είναι όλα εκείνα τα στοιχεία (π.χ. πελατεία, συναλλαγές, οφειλές) τα οποία αφορούν κάποια επιχείρηση και τη δραστηριότητα της και πρέπει να είναι γνωστά σε συγκεκριμένα άτομα, προκειμένου να μην λαμβάνουν γνώση ανταγωνιστές.
Όσον αφορά την υποκειμενική υπόσταση απαιτείται τουλάχιστον ενδεχόμενος δόλος. Επομένως οποιοσδήποτε βαθμού δόλος αρκεί ώστε να καλύπτει όλα τα στοιχεία της αντικειμενικής υπόστασης.
Βιβλιογραφία
https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/24455/1/DalakourasIoannisMsc2020.pdf
Ο Νέος Ποινικός Κώδικας, Ερμηνεία κατ’ άρθρο του Ν 4619/2019, Τόμος Δεύτερος (Άρθρα 235-469), Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Καθηγητής ΔΠΘ, Νομική Βιβλιοθήκη, 2021
