fbpx

Κακούργημα- Πλημμέλημα

Η διχοτόμηση των εγκλημάτων από τον Ποινικό Κώδικα σε Κακούργημα- Πλημμέλημα

Κακούργημα- Πλημμέλημα. Τα εγκλήματα, από πλευράς βαρύτητας της προβλεπόμενης κυρώσεως, υποδιαιρούνται σε κακουργήματα και πλημμελήματα. Πριν τη θέση σε ισχύ του νέου Ποινικού Κώδικα, η διάκριση ήταν τριμερής, καθώς τυποποιούνταν ως ποινικά αδικήματα και τα πταίσματα, τα οποία πλέον ισχύουν ως διοικητικά αδικήματα, με βάση τις οικείες διατάξεις ειδικών νόμων (Αιτ.Εκθ του νέου Π.Κ.).

Η διάκριση των αδικημάτων γίνεται ανάλογα με την απειλούμενη ποινή για κάθε ένα από αυτά. Σύμφωνα λοιπόν με τα άρθρα 18 και 19 Π.Κ., κάθε πράξη που τιμωρείται με ισόβια ή πρόσκαιρη κάθειρξη είναι κακούργημα, και κάθε πράξη που τιμωρείται με φυλάκιση ή χρηματική ποινή ή περιορισμό σε ειδικό κατάστημα κράτησης νέων ή μόνο με χρηματική ποινή ή παροχή κοινωφελούς εργασίας είναι πλημμέλημα. Πρέπει δε να τονισθεί ότι το κριτήριο της ανωτέρω διακρίσεως παρέχει αποκλειστικά η ποινή που προβλέπεται στο νόμο αφηρημένα, και όχι αυτή που επιβάλλει ο δικαστής κατά περίπτωση.

Επίσης, δεν επηρεάζουν το χαρακτηρισμό των εγκλημάτων τυχόν ελαφρυντικές περιστάσεις, ή ελαττωμένη ποινή στα πλαίσια του άρθρου 83 Π.Κ. Έτσι, παραδείγματος χάρη, μια πράξη που χαρακτηρίζεται ως κακούργημα επειδή τιμωρείται με ποινή κάθειρξης, δε μπορούμε να τη θεωρήσουμε πλημμέλημα λόγω του ότι επιβλήθηκε τελικώς στο δράστη της ποινή φυλάκισης με τη συνδρομή στο πρόσωπό του ελαφρυντικών περιστάσεων. Συνεπώς, θα πρέπει να μας απασχολεί μόνο το πλαίσιο ποινής που απειλείται αφηρημένα στο νόμο, προκειμένου να υπαγάγουμε μια άδικη πράξη στα κακουργήματα ή τα πλημμελήματα, και όχι το τί θα χρεώσει στον κατηγορούμενο τελικά ο δικαστής (άρθρο 19 Π.Κ.).

Ένας Ποινικολόγος με πείρα μπορεί να αναλάβει υποθέσεις όπως Ιατρική Αμέλεια, Ενδοοικογενειακή Βία, Ναρκωτικά, και πολλά ακόμη αδικήματα με ολοκληρωμένη Υπεράσπιση σε Κακούργημα- Πλημμέλημα!

Το σκεπτικό όταν υπάρχει Συνεργός

Ανάλογο σκεπτικό ακολουθείται και όταν συντρέχει απόπειρα ενός αδικήματος ή όταν ο δράστης συμμετέχει σε αυτό ως συνεργός. Και στις δύο μορφές εμφανίσεως του εγκλήματος προβλέπεται η επιβολή μειωμένης ποινής στα πλαίσια του άρθρου 83 Π.Κ. Αυτό, δεν ασκεί καμία επιρροή στο χαρακτήρα του εγκλήματος, από τη στιγμή που τόσο η απόπειρα όσο και η συνέργεια είναι μορφές εμφανίσεως του εγκλήματος και άρα αποκτούν το χαρακτήρα του κακουργήματος ή πλημμελήματος από την ποινή που προβλέπεται για το τετελεσμένο έγκλημα (αναφορικά με την απόπειρα) ή για την πράξη του αυτουργού (αναφορικά με τη συνέργεια).

Έτσι, παραδείγματος χάρη, μια ληστεία που δεν ολοκληρώθηκε, παραμένει κακούργημα, και αντίστοιχα μια συνέργεια σε ληστεία δεν χρεώνεται ως πλημμέλημα στον κατηγορούμενο αλλά ως κακούργημα, όπως ακριβώς και στον αυτουργό της, κι ας του επιβάλλεται μειωμένη ποινή. Τέλος, κρίνεται σημαντικό να προστεθεί, ότι όλα τα ως άνω εκτεθέντα ισχύουν και στα ιδιώνυμα εγκλήματα.

Δε μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο, όταν συντρέχουν επιβαρυντικές περιστάσεις, και αυτό διότι η απειλή της ποινής καθείρξεως στην εν λόγω περίπτωση, συνεπάγεται ότι η πράξη ανάγεται σε έγκλημα κακουργηματικού χαρακτήρα.

Αυτό προκύπτει εξ αντιδιαστολής από το άρθρο 19 Π.Κ., το οποίο ορίζει ότι ο χαρακτήρας ενός αδικήματος κρίνεται με βάση τη βαρύτερη ποινή που καθορίζεται εκ του νόμου και όχι με βάση την τυχόν ελαφρότερη που θα προκύψει, από τα «φίλτρα» των άρθρων 83 και 84 Π.Κ. Ωστόσο, η πράξη μπορεί να μεταβληθεί από κακούργημα σε πλημμέλημα, αν το δικαστήριο απαλείψει την επιβαρυντική περίσταση που προσδίδει στην πράξη το χαρακτήρα του κακουργήματος.

Εάν συντρέχει έγκλημα κατ’ εξακολούθηση, για το χαρακτηρισμό του, λαμβάνουμε υπόψη τη βαρύτερη από της μερικότερες πράξεις. Ο δικηγόρος Ποινικολόγος Γιάννης Μπαρκαγιάννης διαθέτει εις βάθος πείρα σε ποινικά αδικήματα με υποστήριξη σε όλη την Ελλάδα.

Συνέπειες της διάκρισης Κακούργημα- Πλημμέλημα

Η ως άνω διάκριση των εγκλημάτων σε κακουργήματα και πλημμελήματα, έχει συνέπειες οι οποίες εντοπίζονται τόσο στο ουσιαστικό ποινικό δίκαιο όσο και στο ποινικό δικονομικό.

Αναφορικά με το ουσιαστικό ποινικό δίκαιο:

Υποκειμενική υπαιτιότητα του δράστη: Τα κακουργήματα τιμωρούνται μόνο όταν τελούνται με δόλο. Το ίδιο ισχύει κατ’ αρχήν και για τα πλημμελήματα, εκτός κι αν προβλέπεται ειδικά από το νόμο η εξ αμελείας τιμώρησή τους.

Παραγραφή: Ο χρόνος παραγραφής διαφέρει στα δύο είδη εγκλημάτων, καθώς για τα πλημμελήματα συμπληρώνεται πέντε (5) έτη μετά την τέλεσή τους (άρθρο 111 παρ. 3 Π.Κ.), ενώ για τα κακουργήματα μετά είκοσι (20) έτη, αν για αυτά απειλείται ισόβια κάθειρξη, και μετά δέκα (10) έτη, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, εκτός αν ο νόμος προβλέπει διαφορετικά (άρθρο 111 παρ. 2 Π.Κ.).

Αναφορικά με το ποινικό δικονομικό δίκαιο:

Προσωρινή κράτηση: Σύμφωνα με το άρθρο 286 παρ. 1 Κ.Π.Δ., το μέτρο της προσωρινής κράτησης μπορεί να διαταχθεί σε βάρος του κατηγορουμένου, μεταξύ άλλων προϋποθέσεων, μόνο αν έχει τελέσει αδίκημα κακουργηματικής φύσεως. Αυτό συνάδει άλλωστε και με το χαρακτηρισμό της ως έσχατου μέτρου δικονομικού καταναγκασμού. Κατ’ εξαίρεση όμως, δύναται να επιβληθεί και όταν ο δράστης έχει τελέσει ανθρωποκτονία εξ αμελείας (άρθρο 302 Π.Κ.) κατά συρροή, το οποίο είναι έγκλημα πλημμεληματικής φύσεως, αφού απειλείται για αυτό ποινή φυλάκισης από τρεις (3) μήνες έως πέντε (5) έτη.

Ωστόσο, μπορεί να επιβληθεί σε εντελώς εξαιρετικές περιπτώσεις, και εφόσον αιτιολογημένα κρίνεται ότι δεν επαρκούν οι περιοριστικοί όροι ή ο κατ’ οίκον περιορισμός και αν προκύπτει σκοπός φυγής του κατηγορουμένου. Εάν συντρέχουν όλα αυτά, τότε δύναται να του επιβληθούν κατ’ ανώτατο όριο έξι (6) μήνες προσωρινής κράτησης.

Συνάγεται λοιπόν από τα ανωτέρω, ότι η διάκριση αυτή που έχει κάνει ο νομοθέτης στα εγκλήματα, σε κακουργήματα και πλημμελήματα είναι στοχευμένη, καθώς για κάθε ένα από αυτά ισχύουν κατά κανόνα διαφορετικές ρυθμίσεις και οι συνέπειες για τον κατηγορούμενο είναι ανάλογης βαρύτητας, με τις επαχθέστερες φυσικά να εντοπίζονται στα κακουργήματα.

Βιβιλιογραφία

«ΕΠΙΤΟΜΗ ΠΟΙΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ», Αριστοτέλης Ι. Χαραλαμπάκης, εκδ. Π.Ν. Σάκκουλας, 2016

«ΠΟΙΝΙΚΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ Ερμηνεία-Εφαρμογή», Μιχαήλ Μαργαρίτης| Άντα Μαργαρίτη, εκδ. Π.Ν. Σάκκουλας, 2020

«Ο ΝΕΟΣ ΚΩΔΙΚΑΣ ΠΟΙΝΙΚΗΣ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑΣ Ερμηνεία κατ’ άρθρο του Ν.4620/2019 Τόμος Πρώτος (Άρθρα 1-461)», Λάμπρος Μαργαρίτης, Καθηγητής ΑΠΘ, εκδ. Νομική Βιβλιοθήκη, 2020

Σχετικά Άρθρα

Καλέστε μας