Το εξώδικο αποτελεί ένα πολύ σημαντικό για την πορεία μιας υπόθεσης έγγραφο, το οποίο πρέπει να συνταχθεί από δικηγόρο και να κοινοποιηθεί στον αποδέκτη-αντίδικο με δικαστικό επιμελητή, με βεβαιωμένη ώρα και ημερομηνία, ο οποίος συντάσσει και σχετική έκθεση επίδοσης και παραλαβής του εξωδίκου από το άτομο στο οποίο αυτό απευθύνεται.
Αυτό που διασφαλίζεται κατ’αυτόν τον τρόπο, είναι ότι καθίσταται αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι ο παραλήπτης έχει λάβει γνώση του περιεχομένου του εξωδίκου.
Το εξώδικο έχει ως σκοπό να βρεθεί μια συναινετική και εξωδικαστική λύση για τη διαφορά που έχει ανακύψει μεταξύ του αποστολέα και του λήπτη του. Συνιστά το τελευταίο καταφύγιο πριν τη δικαστηριακή διένεξη και «προειδοποιεί» εκφράζοντας τις θέσεις του αποστολέα επί του κρίσιμου ζητήματος. Όπως προαναφέρθηκε, με το εξώδικο μπορεί να προειδοποιηθεί ο λήπτης, ώστε να πραγματοποιήσει κάποια πράξη ή να παύσει κάποια ενέργεια του, καθώς παραβιάζονται τα δικαιώματα του ή θίγονται τα συμφέροντα του. Καθημερινά και αρκετά συχνά παραδείγματα εξωδίκων είναι οι διαμαρτυρίες για συμπεριφορές, όπως οχλήσεις από θορύβους, οι προσκλήσεις για ρύθμιση επικοινωνίας με τα τέκνα ή άλλα θέματα που αφορούν σε ζητήματα μετά τη διάσπαση του γάμου, καθώς επίσης και συκοφαντική δυσφήμιση, ανάκληση δηλώσεων στο διαδίκτυο, εξωδικαστική επίλυση διαφόρων τύπων επιστροφής χρημάτων όπως στις περιπτώσεις της κλοπής ή της υπεξαίρεσης, ήτοι στην πληθώρα ποινικών αδικημάτων και αστικών υποθέσεων. Επιπροσθέτως, με το εξώδικο μπορεί να κοινοποιείται κάποια μονομερής δήλωση ή πράξη, όπως είναι η υπαναχώρηση και η ανάκληση πληρεξουσίου, η οποία παράγει άμεσα έννομες συνέπειες. Αξιοσημείωτο είναι πως, από την μέρα επίδοσης του εξωδίκου ξεκινούν να υπολογίζονται οι τόκοι υπερημερίας στις περιπτώσεις που αφορούν οφειλές χρηματικών ποσών.
Παράλληλα, σε κάποιες περιπτώσεις η κοινοποίηση εξωδίκου δεν συνιστά απλά έκθεση της θέσεως του αποστολέα επί ενός ζητήματος που έχει ανακύψει, αλλά είναι εκ του νόμου υποχρεωτικό να αποσταλλεί εξώδικο πριν από την προσφυγή στα αρμόδια δικαστήρια. Συνήθεις τέτοιες περιπτώσεις είναι οι μισθωτικές διαφορές, στις οποίες για να πραγματοποιηθεί η διαταγή απόδοσης μισθίου και πληρωμής οφειλόμενων ενοικίων, θα πρέπει να έχει εξώδικο στο μισθωτή που να αναφέρει πως θα πρέπει να αποδώσει τα ενοίκια που οφείλει με τους τόκους, εντός ορισμένης προθεσμίας και να δηλώνεται πως σε περίπτωση που δεν καταβληθούν τα οφειλόμενα, θα ακολουθηθεί η δικαστηριακή οδός.
Το εξώδικο μπορεί αρχικά να ακούγεται ως κάτι απλό, στην πραγματικότητα όμως είναι ένα πολύ σοβαρό έγγραφο, καθώς αφενός μπορεί να αποτελεί το πρώτο βήμα ενόψει της προσφυγής ενώπιον των Δικαστηρίων ή αφετέρου να παράγει ήδη έννομα αποτελέσματα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα όταν το εξώδικο περιλαμβάνει μονομερείς απευθυντέες δηλώσεις (π.χ. καταγγελία σύμβασης, υπαναχώρηση από σύμβαση κλπ).
Αν λοιπόν κάποιος λάβει ένα εξώδικο, θα πρέπει να πράξει ώριμα και να συμβουλευτεί τον δικηγόρο του για να λάβει ορθή ενημέρωση, ώστε να μην βρεθεί στη συνέχεια σε δυσχερή θέση. Έτσι λοιπόν πρέπει να γίνουν εξαρχής οι απαραίτητες δικονομικές ενέργειες, δηλαδή όταν λάβει κάποιος εξώδικο, διότι μπορεί να προκληθούν σοβαρά προβλήματα στη συνέχεια, ενδεχομένως και μη αναστρέψιμα.
Παράλληλα, οποιοσδήποτε μπορεί να αποστείλει εξώδικο χωρίς δικηγόρο, αλλά μια τέτοια ενέργεια είναι αρκετά επικίνδυνη καθώς μπορεί να γίνουν μοιραία νομικά σφάλματα, να δηλωθούν γεγονότα τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από τον αντίδικο εν συνεχεία υπέρ του, να περιέχουν διατυπώσεις που θα δυσχεράνουν την επίτευξη των στόχων του αποστολέα και αντί να επωφελείται ο αποστολέας, να χρησιμοποιείται από τον λήπτη και να τον βοηθά να αυξάνει την επιχειρηματολογική του ισχύ. Εξίσου το εξώδικο, μπορεί όχι μόνο να δυσκολέψει τη θέση του αποστολέα για την υποστήριξη των θέσεων του, αλλά αν δεν διατυπωθεί από κάποιον έμπειρο δικηγόρο με προσοχή, να αποτελέσει και αιτία για την άσκηση νέων έννομων μέσων από αυτόν που το έλαβε, όπως είναι για παράδειγμα η συκοφαντική δυσφήμηση.
Εν κατακλείδι, το εξώδικο συνιστά ένα κρίσιμο έγγραφο που θα πρέπει να αντιμετωπίζεται τόσο από τον αποστολέα, όσο και από τον λήπτη με επιμέλεια και να συντάσσεται πάντοτε από έμπειρο δικηγόρο, ο οποίος με το περιεχόμενο του εξωδίκου θα βοηθήσει στην υπεράσπιση των συμφερόντων του εντολέα του.
