fbpx

Απείθεια (α. 169 ΠΚ)

Στο 5ο κεφάλαιο του ποινικού κώδικα τυποποιούνται οι προσβολές κατά της πολιτειακής εξουσίας, μεταξύ των οποίων στο άρθρο 169 η απείθεια. Τα αδικήματα του εν λόγω κεφαλαίου αποσκοπούν στην προστασία υπερατομικών αγαθών και συγκεκριμένα στην προστασία της ελληνικής πολιτειακής εξουσίας. Πρόκειται για προσωπική υπηρεσία του πολίτη προς το κράτος, με ατομική του υποχρέωση.

Η απείθεια τυποποιείται ως εξής : «Με φυλάκιση έως έξι μήνες ή χρηματική ποινή τιμωρείται όποιος, ύστερα από νόμιμη πρόσκληση, αρνείται σε κάποιον από τους υπαλλήλους του άρθρου 13 περίπτ. α΄, χωρίς αντίσταση την υπηρεσία ή συνδρομή που οφείλεται κατά τον νόμο ή την είσοδο σε οποιοδήποτε μέρος για να επιχειρηθεί κάποια νόμιμη υπηρεσιακή ενέργεια.»

Αναφορικά με την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος :

Δράστης δύναται να είναι οποιοσδήποτε πολίτης, ακόμη και υπάλληλος, ο οποίος στρέφεται κατά άλλου υπαλλήλου. Εξ αυτής της έλλειψης ειδικής ιδιότητας στο πρόσωπο του δράστη, πρόκειται για κοινό αδίκημα. Ιδιαίτερη προσοχή σε περίπτωση που πρόκειται για υπαλλήλους, είναι δυνατή η υπαγωγή στη διάταξη του α. 259 ΠΚ, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις του.

Αντικείμενο – Θύμα του εγκλήματος  : είναι υπάλληλος και σύμφωνα με όσα ορίζονται στο α. 13 στ. α’ ΠΚ θεωρείται εκείνος στον οποίο νόμιμα έχει ανατεθεί η άσκηση υπηρεσίας δημόσιας, δημοτικής ή κοινοτικής ή άλλου νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, χωρίς να είναι απαραίτητα δημόσιος υπάλληλος.

Τρόπος τέλεσης : Πρόκειται για συμπεριφορά κατά την οποία ο δράστης είτε εκδηλώνει ανυπακοή αρνούμενος την υπηρεσία ή συνδρομή του ή την είσοδο σε οποιοδήποτε χώρο, προκειμένου να διενεργηθεί νόμιμη υπηρεσιακή ενέργεια, ύστερα από νόμιμη πρόσκληση του υπαλλήλου. Η άρνηση συνιστά παράλειψη ενέργειας. Η ανωτέρω συμπεριφορά πρέπει να εκδηλώνεται χωρίς αντίσταση και μπορεί να είναι ρητή ή σιωπηρή, παθητική ή ενεργητική (π.χ. με χειρονομίες). Όπως αναφέρθηκε και ανωτέρω η υποχρέωση του πολίτη δεν είναι γενική, αλλά ατομική – εξατομικευμένη.

Για τη «συνδρομή» είναι αναγκαίο να υφίσταται πρόσκληση σε θετική πράξη του υπαλλήλου προς την οποία ο πολίτης να οφείλει να τον συνδράμει ή να παράσχει υπηρεσία ή είσοδο. Νόμιμη πρόσκληση, υφίσταται όταν προέρχεται από αρμόδιο υπάλληλο και υπάρχει νόμιμος γραπτός ή προφορικός τύπος, ο οποίος στηρίζεται σε διάταξη νόμου. Ωστόσο, κάθε ανυπακοή προς το νόμο ή κάποια απόφαση δεν συνιστά τιμωρούμενη απείθεια.

Όσον αφορά την υποκειμενική υπόσταση, απαιτείται δόλος, οποιουδήποτε βαθμού, ακόμη και ενδεχόμενος. Ο δόλος συνίσταται στη γνώση της ιδιότητας του υπαλλήλου, καθώς και στην ηθελημένη μη συμμόρφωση προς την πρόσκληση του. Σε περίπτωση που αγνοεί την υποχρέωσή του, τότε η πλάνη του είναι πραγματική και δεν δύναται να στοιχειοθετηθεί δόλος, ενώ αδίκημα εξ αμελείας δεν τυποποιείται.

Περαιτέρω, πρόκειται για επικουρική διάταξη, η οποία εφαρμόζεται σε περίπτωση που δεν είναι εφικτή η εφαρμογή της α. 167 ΠΚ. Επομένως, δεν τυγχάνουν παράλληλης εφαρμογής μεταξύ τους οι εν λόγω διατάξεις, διότι το α. 167 ΠΚ απαιτεί την ύπαρξη αντίστασης, ενώ το α. 169 ΠΚ αποκλείει την αντίσταση και επομένως, υπάρχει αλληλοαπόκλιση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

https://www.areiospagos.gr/nomologia/apofaseis_DISPLAY.asp?cd=KVZ5T5907373KM48SB8K2VIYEQSR5X&apof=418_2010&info=%D0%CF%C9%CD%C9%CA%C5%D3%20-%20%20%C5

Ο Νέος Ποινικός Κώδικας, Ερμηνεία κατ’ άρθρο του Ν 4619/2019, Τόμος Πρώτος (Άρθρα 1-234), σελ. 1177-1181, Αριστοτέλης Χαραλαμπάκης, Καθηγητής ΔΠΘ, Νομική Βιβλιοθήκη, 2020

Σχετικά Άρθρα

Καλέστε μας